Ruger Mini-14 działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych przez boczny otwór w lufie, ryglowanie odbywa się za pomocą obrotu zamka. Strzelanie następuje z zamka zamkniętego. Broń zasilana jest NATOwskim małokalibrowym nabojem pośrednim 5,56 x 45 mm, niektóre karabinki wczesnych serii produkcyjnych strzelały nabojem .222 Remington. Zasilanie odbywa się z dwurzędowych magazynków łukowych z dwupozycyjnym wyprowadzeniem o pojemności 5, 10, 20 lub 30 naboi. Skonstruowano również magazynki łukowe o pojemności 35 i 40 naboi, magazynek bębnowy na 90 naboi oraz magazynek siodłowy BETA C-MAG o pojemności 100 naboi. Gniazdo magazynka znajduje się na dolnej powierzchni komory zamkowej przed kabłąkiem spustu. Karabinek Ruger Mini-14 posiada kolbę stałą przechodząca w łoże z szyjką wyprofilowaną w chwyt pistoletowy, pierwsze egzemplarze wyposażone były w kolbę drewnianą, później stosowano kolbę wykonaną z tworzywa sztucznego. Broń występuje również w odmianie z metalową kolbą składaną. Bezpiecznik znajduje się przed kabłąkiem spustu. Zastosowano mechaniczne przyrządy celownicze składające się z muszki i celownika z przeziernikiem. Największe zalety karabinka Ruger Mini-14 to niewielkie wymiary i nieduża masa.
Odmiana Mini-14GB wyposażona jest w tłumik płomieni i zaczep do mocowania bagnetu. Na podstawie Rugera Mini-14 skonstruowano karabinek automatyczny Ruger AC-556. Inne wersje to karabinek samopowtarzalny Ruger Mini-30 zasilany radzieckim nabojem pośrednim 7,62x39mm oraz prototypowy karabin samopowtarzalny Ruger XGI zasilany natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm lub nabojem karabinowym .243 Winchester.